بسیاری از مواد شیمیایی الزامات معینی در خصوص دمای محل نگهداری، طول مدت نگهداری و فاصله آنها با مواد شیمیایی دیگر دارند. برای نگهداری ایمن مواد شیمیایی باید نوع مواد شیمیایی و خطرات ذاتی مربوط به هر کدام شناسایی شود. موضوع بسیار مهم درباره مواد شیمیایی این است که مواد شیمیایی بسته به غلظت و مقدارشان دارای خطرات متفاوتی هستند. از این رو، گاهی تعیین دقیق نوع اقدام مورد نیاز برای نگهداری ایمن مواد و بهترین محل نگهداری آنها چندان روشن نیست.
با این وجود مهمترین ملاحظات مربوط به نگهداری ایمن مواد شیمیایی عبارتند از کنترل دما، کنترل شعل هوری، تهویه، جداسازی و شناسایی مواد.
نگهداری نامناسب و غیر ایمن مواد شیمیایی میتواند منجر به وقوع واکن شهای غیر منتظره بین مواد ناسازگار و بروز آت شسوزی، انفجار و سایر انواع خسارات و آسی بها شود. مواد شیمیایی باید به گون های در محیط های مختلف نگهداری شوند که حتی در صورت شکستن ظروف و رها شدن ناگهانی مواد شیمیایی درون آنها، امکان اختلاط با سایر مواد ناسازگار را نداشته باشند.
هدف اصلی نگهداری ایمن مواد شیمیایی
اطمینان از وجود کنترل بر نگهداری مواد شیمیایی و مصرف آنهاست. در یک برنامه نگهداری ایمن مواد شیمیایی باید موضوعاتی مانند وضعیت سازگاری مواد قابل اشتعال، مواد ناپایدار، مواد با واکنش پذیری بسیار زیاد و بخارات مواد بسیار سمی مورد توجه قرار گیرد.
مهمترین دلایل نگهداری ایمن مواد شیمیایی
- مدیریت مؤثر مواد شیمیایی انبار شده
- کاهش ریسک آتش سوزی
- جلوگیری از اختلاط ناگهانی مواد شیمیایی در شرایط اضطراری
- کاهش تماس با مواد شیمیایی خورنده و سمی
- رعایت الزامات امنیتی مرتبط با نگهداری مواد شیمیایی
مواد شیمیایی در محل های مختلفی نگهداری میشوند. انبارهای بزرگ مواد اولیه و محصولات شیمیایی در صنعت، انبارهای کوچک کارگاهی و آزمایشگاه های مختلف از جمله مکانهایی هستند که به طور معمول حجم زیادی از مواد شیمیایی در آنها نگهداری میشود. برای ایمن سازی مکان های مختلف بهتر از سیستم های اطفا حریق و اعلام حریق و سیستم مدیریت دود بهرمنده شوید تا در برابر آتش‌سوزی‌ها ایمن باشید.
روش های جداسازی مواد شیمیایی
نحوه دور نگهداشتن مواد شیمیایی از همدیگر به ویژگی های فیزیک و شیمیایی و میزان ناسازگاری آنها باهمدیگر، مقدار مواد نگهداری شده و اندازه و مقاومت بدنه ظروف حاوی مواد شیمیایی بستگی دارد. بر این اساس و به طور معمول سه سطح از جداسازی تعریف میشود.
جداسازی: که به معنای ایجاد فاصله میان مواد در یک فضای مشترک نگهداری است.
تفکیک: که به معنای استفاده از موانع فیزیکی میان مواد در یک فضای مشترک نگهداری است.
ایزولاسیون: که به معنای نگهداری مواد در اتاق یا ساختما ن کاملاً جدا از محل نگهداری سایر مواد است.
سازگاری مواد شیمیایی و الزامات جداسازی آنها
دو ماده در شرایطی که واکنش آ نها با همدیگر منجر به وقوع یکی از رویدادهای زیر نشود، ماده سازگار تشخیص داده میشوند
- صدمه به انسان، تجهیزات و محیط زیست
- آتش سوزی، انفجار یا تولید گازها و بخارات سمی، آتشگیر یا خورنده
- تسریع در سوختن سایر مواد و مایعات در هنگام آتش سوزی
- رهایش محتویات که منجر به تخریب یا تجزیه ناگهانی بسته بندی سایر کالاهای خطرناک یا آتشگیر شود. .
- در هنگام آتش سوزی، ریزش یا نشت مواد شیمیایی با مواد مرسوم مورد استفاده برای اطفاء حریق مانند آب و کف .
ناسازگاری نشان دهد. برخی از مواد با آب واکنش نشان میدهند و باید دور از موادی که با آب یا کف به عنوان مواد
اطفایی واکنش مخربی نشان نم یدهند، نگهداری شوند.
تجهیزات ایمنی انبارهای مواد شیمیایی
لوازم الکتریکی ضد انفجار، دستگاه های سنجش دما و رطوبت، تأسیسات و هواکش های تهویه از جمله تجهیزات ایمنی مربوط به انبارهای نگهداری مواد شیمیایی محسوب میشوند. بکارگیری دستگاه های ثابت پایشگر گازها و بخارات در انبارهای نگهداری مواد شیمیایی به ویژه مواد قابل اشتعال و انفجار به عنوان یکی از تدابیر ایمنی بسیار مناسب جهت پیشگیری از حریق و انفجار در انبارها توصیه م یگردد. همچنین نصب جعبه کمک های اولیه در انبار در صورت وجود فاصله زیاد با نزدی کترین مرکز درمانی ضروری است. گاز استریل، چسب زخم، باند، نوار چسب و بتادین از جمله مهمترین اقلام جعبه کمک های اولیه میباشد.
باشد ولی در هر صورت فاصله میان زیر خاموش کننده و سطح زمین نباید کمتر از 10 سانتیمتر باشد.
ایمنی حریق در انبارداری کالاهای خطرناک بر اساس تقسیم بندی UN
گروه 1: مواد منفجره. این کالاها شامل مواد واجناسی هستند که در آنها احتمال بروز انفجار وجود داشته و به لحاظ خطرات ویژه و گوناگونشان طبق ضوابط باید در انبارهای مخصوص نگهداری شوند. نظر به اینکه خطرات آنها همیشه به محدوده های فراتر از انبارها گسترش مییابد، موقعیت و محل احداث انبار آ نها باید به تائید مقامات قانونی مسئول برسد.
گروه 2 3 و 4: مواد آتشگیر و سوختنی. این مواد وکالاها، که به ترتیب شامل: گازها، مایعات و جامدات ، آتش زا و سوختنی میباشند، اکثرًا از ترکیبات آلی تشکیل میشوند و به هنگام آتش گیری با دود و شعله فراوان، حریق های بزرگ تولید میکنند و هرچند که از بابت ایجاد خطرات ویژه و به کارگیری تاکتیک های آتش نشانی، مسائل و مشکلات نامعلومی ندارند، ولی اطفاء حریق آنها معمولا طولانی میشود.
گروه 5: مواد اکسید کننده. این گروه کالاها به لحاظ خاصیت اکسیدکنندگی و تولید اکسیژن به هنگام حریق، با به آتش کشیدن مواد و اجناس مجاور، باعث تشدید حریق میشوند. با این که برخی از آ نها خود، سوختنی نیستند، باید جداگانه انبار شوند. بعضی از این مواد، چنانچه خاصیت بیثباتی هم داشته باشند مانند بسیاری از ترکیبات نیترات آمونیوم با ازهم گسیختگی ناگهانی مولکولهایشان تولید انفجار میکنند.
گروه 6: کالاهای سمی، صرف نظر از دیدگاه ایمنی عمومی، از بابت آتش گیری و چگونگی بکارگیری تاکتیک های آتش نشانی، باید جداگانه انبار شوند چراکه هنگام بروز حریق و یا انفجار، اثراتی ازخود برجا میگذارند که برای اشخاص منطقه و مأموران آتش نشانی مرگ آفرین خواهد بود. با مجزا کردن کالاهای سمی، ماموران آتش نشانی با آگاهی به نوع خطر و نحوه انبارداری، میتوانند در هر مورد تدابیر خاص آن مورد را بکار گیرند. برای کالاهای سمی سوختنی و غیر سوختنی باید دو انبار جداگانه در نظر گرفت وجمع آوری آبهای حاصله از اطفاء، و اجناس آلوده شده پس از عملیات همواره مد نظر باشد.
گروه 7: مواد رادیواکتیو. این مواد نیز مانند کالاهای کلاس یک، دارای انبارهای ویژه هستند و خطرات آنها، از محدوده انبارها فراتر میرود و بنابراین انتخاب موقعیت و محل واحداث انبار آنها باید با تائید مقامات قانونی مسئول صورت گیرد.
گروه 8: موادی که به مرور زمان در مجاورت برخی کاتالیزورها و یا حتی خود به خود در شرایط معمول، به ترکیبات دیگری تبدیل شده، در آتش سوزیها به یکباره تغییر ماهیت داده و ترکیبات جدیدی تولید میکنند که نتیجتاً از دیدگاه حفاظت از حریق، برای نگهداری آنها تمهیدات مخصوص لازم است. موادی که در اثر برخورد با آب و یا هوا، مقدار متنابهی حرارت تولید کرده و در آتش سوزی ها دارای خطرات ویژه هستند و اگر خاصیت سوختن هم داشته باشند مانند تری الکیلهای آلومینیوم احتمال خودبخود آتش گیری خواهند داشت و چنانچه غیر سوختنی باشند مانند سود سوزآور با حرارتی که در اثر واکنش تولید میکنند میتوانند کالاهای نگهداری شده درمجاورشان را مشتعل کنند.
موادی مانند اغلب اسیدها و بازها که بر بافت های زنده اثرات مخرب دارند. هرچند، برخی از این مواد میتوانند جزو اکسیدکننده ها و یا منفجر شونده ها نیز محسوب شوند، ولی به خاطر تولید گازهای سوزاننده و ایجاد جراحات و صدمات تنفسی درحریق، بکارگیری تدابیر ویژ های برای آنها ضروریست.
مقررات جامعی در مورد این که چه گروههایی از مواد باید از همدیگر تفکیک شوند، وجود ندارد. به طور معمول میزان جداسازی مواد از هم به میزان ریسک آنها بستگی دارد. به همین دلیل، الزامات مربوط به نگهداری مواد شیمیایی در کنار یکدیگر یا جداکردن آنها از هم در بسیاری از کشورهای دنیا تابع قوانین مجزا دارد.
شرکت اطفا حریق ایران اطفا مجری مطمئن و با تجربه برای نصب و راه‌اندازی سیستم‌های اعلام حریق و اطفاء حریق میباشد ایران اطفا به شما کمک می‌کند تا در برابر آتش‌سوزی‌ها ایمن باشید. بهترین قیمت، بالاترین کیفیت را با ما تجربه کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره باما تماس حاصل نمایید.
